Kan ein svara på slik?!

Ein mann kommenterer siste innlegget:

«Interessant tolkning, Tordis. Her kommer metoden din for drømmer til sin rett. Det er nyttig å stille slike spørsmål. Samtidig er det sannsynlig at bevisstheten kan være svak, da tenker jeg på at i drømmene kommer ofte det ubevisste, underbevisste fram, og da er det ikke alltid at man kan svare på.»

Eg seier som politikaren at eg er glad for kommentaren din, og det er eg faktisk!

Eg trur du har rett i at det kan vera vanskeleg å svara på slike spørsmål som eg har føreslått til slange-ut-av-katt-drømmen. Ein type innvending kan vera at drømmen sa jo ingenting om dette! Drømmaren vil halde seg til drømmen og ikkje begynne å «konstruere» noko anna. Eller drømmaren svarar at dette veit eg ingenting om, det er heilt tomt inni meg!

Nyare forsking viser at det er mindre skilnad på drømmetilstand og dagbevisstheit enn ein før rekna med. Tenk berre på alt rart som kan falle ein inn også når ein er vaken! Ein kan ikkje styre over alle tankane sine. Ein treng altså ikkje tru at ein er i ei heilt anna verd når ein er vaken. Det må vera lov å blande korta, seier eg.

Dertil er å seia at mi erfaring og alskens meditasjonstradisjonar seier at det går an å koma i drømmeliknande tilstandar også når ein er vaken. Ein måte kan vera å slappe av og gå inn att i drømmen, tenkje seg at ein er der på nytt. Mennesket er i stand til å førestelle seg noko anna enn det som er den ytre verkelegheita akkurat her og nå. Korleis skulle ein elles greie f.eks. å tenkje på fortid og framtid?

Det kjennest kanskje likevel som eit stort steg å skulla førestelle seg at ein er ein slange inni ein katt? Vel, det er iallfall ein sjanse til å oppleva noko nytt! Reine ekstremsporten! Prøv, den som tør!

Eit enkelt knep for å koma unna det «oppkonstruerte» eller det heilt svarlause, er å gå med på at ein skal svara fort, med ein einaste gong! Ein berre må! Går ikkje det heller? Da kan ein tenkje seg at ein får hundre tusen kroner dersom ein svarar eitt eller anna innan to sekund, kva som helst. Da kjem det nok eit svar! Eg har av og til brukt ein meir brutal variant, men den skal eg ikkje nemne nå.

Når ein svarar fort, får ein ikkje tenkt seg om, ein kan ikkje kontrollere ordentleg og passe på at ein svarar noko ein synest passar til det ein står for og synest er presentabelt. Det er sjanse for at ein hamnar utafor sine eigne og kulturens opptråkka stigar, og ein kan bli både overraska og overrumpla. Det har sine fornøyelege sider!

Kom gjerne med meldingar frå grøftekantar og det som enda rarare er!

Drømmesyntaks

Ja, eg liker den gamle drømmesyntaksen, måten å ordne orda på når ein seier noe om drøm: «meg drøymer».

Når eg tenkjer meg om, liker eg både den gamle og den nye.

Den gamle måten får fram at det hender noe med meg, at eg kan (og må) ta imot, at noe kjem til meg som ei gåve, ein nåde, ei nødvendig utfordring, at det er ikkje alt eg kan rå over, at det er krefter i meg som eg ikkje kan styre og rå over, riket er ditt.

Med den nye måten – «eg drømmer» – kastar egoet seg fram og handlar. Trur det moderne mennesket at det skaper alt og kan rå over alt? Riket er mitt? Ikkje akkurat audmjukt det. Men er det likevel litt sant?

Eg kan ta imot drømmen min og ta ansvar for han og gjera han til min og finne ut av han og laga noe av han, for eksempel gjera han om til tekst eller la tekster springe ut av han (der vart sanneleg eg-subjektet litt borte att!). Eg kan legge meg om kvelden og innstille meg på å drømme i forhold til eit bestemt tema som eg er opptatt av. Eg kan innstille meg på å vera opptatt av drøm og dermed begynne å hugse drømmar og ta vare på dei og kanskje også drømme meir. Riket er sanneleg mitt. Takk for alt som jeg har fått.

Kva var det som drømte meg i natt? Eg kan ikkje koma på det. Hei drøm, kom attende, så kan eg koma i snakk med deg med meg!   

Kva gjer ein drøm?

Ein mann kommenterer dei siste innlegga:

«Poetisk og realistisk på samme tid. Nei, drøm er nok ingen framtidsprojeksjon, snarere en engstelse for noe som kan skje, men noen ganger også en skapelse, en avklaring.»

Kva meiner han med «framtidsprojeksjon», monn tru? Meiner han at drømmar ikkje kan varsle om noe som skal skje?

Mi erfaring er at drømmar kan uttrykke og utrette mye forskjellig, og det seier vel også denne mannen.

Ein drøm kan gi uttrykk for mange slags kjensler: engstelse, redsel, håp, ønske, glede, sinne osv.

Ein drøm kan vise mønster i veremåten og handlemåten hos den som drømmer og slik vera avklarande – iallfall dersom ein undersøker drømmen nærmare. Ein drøm kan også ha i seg alternative måtar å vera på, men det er ofte ikkje opp i dagen, så det trengst metodar for å få ut visdommen.

Ein drøm kan gi svar på spørsmål, kan koma med problemløysingar.

Ein drøm kan vera fantastisk oppfinnsam og skapande, slik at drømmaren verkeleg må undre seg: «Har eg verkeleg laga dette?» Det er nesten som ein nåde at alt slik rart kan koma til ein i søvne. Da er det norrøne uttrykket «mik dreymir» ikkje så dumt! Det skjer noe med meg når eg drømmer. (Det finst også visse mulegheiter for å styre drømminga…)

Går det an å drømme sant om noen eller noe ein annan stad eller i framtid? Ikkje har eg personleg erfart det i særleg grad, men kven veit? Folk fortel om slike erfaringar. Og minst ei erfaring har eg sjølv.

Dertil har vi drømmar med stor visdom…

Og kva meir?

«Meg drøymer»

Eg klipper frå Dag og Tid, 2. juli i år, «Ord om språk», språkspalta til Kristin Fridtun:

«Før i tida tenkte dei seg at draumane kunne fortelja viktige ting om framtida og lagnaden vår, og fylgjeleg var draumar noko som kom «utanfrå» ein stad. Draumane var ikkje noko me «gjorde» eller laga i stand sjølve; dei mest som kom til oss og synte seg inni oss. me kan seia at språket spegla denne førestellinga, for på norrønt er det slik at den som drøymer, står i objektform. Det me drøymer, står òg i objektform – det er ikkje noko subjekt til dreyma.

I norrøn tid sa dei «mik dreymir», det er «meg drøymer». […] No seier me «eg drøymer». Kvifor seier me eg og ikkje meg? Me har langt ifrå vorte fullkloke på kva ein draum er, kvar han kjem ifrå, og kvifor me drøymer. Det er vel oppi hjernen det heile går føre seg, men drøyming er vel like fullt ei verksemd som me ikkje styrer sjølve? Kan henda er det natta sjølv som sender draumar til oss: I eddakvædet Alvíssmál er draumnjórun («draumspinnar») eit anna ord for natt. Kven veit?»