Drøm på sokkelesten

Nå har sida sovi lenge. Er ho ei som går i hi om sommaren? Blir det drømmar av denne slumringa? Førnatta drøymde eg den gamle drømmen om at eg ikkje kunne finne skorne mine da eg skulle ut. Og så hadde eg feil skor – to gonger – eit par som var for svarte og stive og eit par lyse blomstrete barneskor. Til slutt fann eg ut at det gjekk fint an å gå ut i væta i sokkelesten og kjenne mosen opp mot foten. Ok? Her er eg.

Erling Kittelsen: Et døgn over Le

Det kom ei 30 år gammal bok i hendene mine seint i går kveld: Et døgn over Le av Erling Kittelsen.

Eg få lyst til å drømmenippe.

Her les eg om å nå kvarandre ”med spissen av enkelte drømmesetninger”, svømme ”ut og inn av hverandres drømmer omtrent som fisk mellom to havnebasseng”, om Jara ”som skalv i drømme nær en fosskant”, om ”tordendrøm”, å ligge i ”en ferskenlys søvn”, om ”skremmende drømmesagn”, å sitta ”på kanten av/ søvngalleriet – med utsikt/ til glitrende elvebunn”, om ”en lang klam/ frakkedrøm med eggende/ glostifter til”, om Jara ”som drømte en tynn drøm/ klar mot huden på en vond hæl”, om terna som ”forvåknet seg”, om Veslebror som ”satt der taus i slåbrok,/ han hadde hatt store drømmesyner”, om Dyke som ”drømte om fargene i Jaras/ belte og sov litt til”, om Jara som ”drømte om gråtonen” i Dykes/ frakk og sov litt til, om Dyke og Jara som står ”opp som klippet ut for/ hverandre med søvn hengende/ i ømme skuldre”.

Og da har eg berre nippa ørlite grann til spissen av somme setningar i alt dette, og eg seier ikkje meir.

Finger utan ring

Drøm i natt:

Eg skal sykle ein stad med ein tolvåring, til noko han skal kl. 8.30. Så ser eg på handa mi og ser at eg har gløymt å ha på meg ring. Eg er lysebrun av sol på handa og kvit der eg har hatt ring på ringfingeren. Eg snur og går inn att i huset for å finne ein ring, enda vi alt er for seint ute. Klokka er to på halv. Eg finn ein ring, eit anna slag enn eg hadde tenkt.

Eg startar med ”Det er bleik hud der ringen manglar” og assosierer bl.a. slik:

Det er bleik hud der ringen manglar.

Fingeren ser så naken ut.

Det er ein usynleg ring der.

Hud er godt nok det.

Så let eg ein mann tenkje dette om ei kvinne han ser på, og så er det berre å fabulere vidare. Kanskje det f.eks. kunne bli slutten av ei vekebladnovelle? Men Nynorsk Vekeblad finst ikkje lenger.

Det er bleik hud der ringen manglar. Fingeren ser så naken ut, det er ein usynleg ring der. Hud er godt nok det, tenkjer han og ser på ansiktet hennar. Ho har ikkje solbriller på seg heller. Får eg vera sola di? tenkjer han brått. Han ser for seg at ringmerkinga blir meir og meir utydeleg. Ho myser litt mot han. Han har mye lys i auga. Det lyser i stille grender, fell det henne inn. Ho kjem på dei tusen barnehendene og er veldig barnlaus. Men skal ingen av dei seia noko? Jau da, han er ikkje tapt bak eit tre i Slottsparken. Han er godt plassert på ein benk i sola. Eg har tilfeldigvis ein pose med varme smultringar på meg, seier han. Lyst på ein? Ho nikkar og stikk handa si ned i posen og kjenner varmen og tek opp ein gyllen smultring og trer han på fingeren sin, og han ler bortimot tindrande. Nå er eg ei prinsesse, tenkjer ho. Godt, seier ho. Akkurat det eg hadde lyst på.

Slik kan det altså gå med ein liten bit av ein drøm.

Kjære redde vesle gut

Mannen skriv til den vesle guten inni seg:

”Kjære redde vesle gutt, du som sliter med å føle deg verdsatt og bli sett, du som møter ensomheten så fort det ikke er noen som vil ha noe fra deg, så fort du ikke er på topp, da faller du ned på en bunn, måtte du fortsatt beholde evnen til plutselig å se et lys, en kraft som igjen hever deg raskt oppover, fordi ingen kan ta fra deg fantasien, skaperkraft, når du midt i noe som stopper opp, får hjulene til å rulle igjen, du har funnet metoden som alltid bringer deg videre, men ikke i noen bestemt retning.”

Han kommenterer teksta si sjølv:

”Jeg liker det, for det er det som er kjernen i meg selv. Jeg har evnen til å ta meg opp igjen. Det varer ikke lenge å være nede.”

Kva vil han seia til den vesle guten i drømmen?

Stillare nå?

Ludmila Pawlowska, utsnitt av "I tystnaden kan man lyssna till sitt hjärta" i Sagene kirke, 10.10.10 osv. Foto: Tordis Irene Fosse

Litt meir lys, litt mjukare. Betre slik?

Så kom endeleg ein bjørn

I natt var det ein bjørn i barndomsheimen min:

Ein bjørn går utan vidare roleg omkring i stua, på kjøkkenet, i spiskammerset. Han ser litt smalare ut enn eg trudde ein bjørn skulle vera, og han er nokså lys, nærmast kvit og litt grå. Eg er litt usikker på om han er farleg, men eg trur i grunnen ikkje det. Eg klemmer han endatil rundt snuten. Blir han terga nå? tenkjer eg. Går han til angrep? Men det gjer han ikkje.

Hei bjørn, velkomen! Kva kan vi få til nå, når du er med? Roleg og sterk, og kanskje litt farleg, dette liker eg! Det har vori lite av ville dyr i drømmane mine.

Denne gongen slår eg opp i Medicine Cards av Jamie Sams & David Carson, St. Martin Press, New York 1999, og eg finn bl.a. dette om bjørnen:

«Bear seeks honey, or the sweetness of truth, within the hollow of an old tree. In the winter, when the Ice Queen reigns and the face of death is upon the Earth, Bear enters the womb-cave to hibernate, to digest the year’s experience. […] To accomplish the goals and dreams that we carry, the art of introspection is necessary.»

«In choosing Bear, the power of knowing has invited you to enter the silence and become acquainted with the Dream Lodge, so that your goals may become concrete realities. This is the strength of Bear.»

«The time has come to regain your authority, for no one knows better than yourself what is proper and timely for your evolution.»

Og så er det enda mye meir til å bli modig og glad av! Har du ein bjørnedrøm, så les i denne boka! I boka kan du lesa om 52 dyr. Boka hører saman med ein dyrekortstokk som du kan trekke kort frå. Dersom du vil ha noko i tillegg til eller saman med drømmestoff, så føreslår eg Medicine Cards. (Boka må sannsynlegvis bestillast frå bokhandelen – iallfall var det slik ved det siste forsøket mitt.) 

Akkurat i dag var det fint at denne bjørnen dukka opp. Kanskje fortel eg kvifor. Seinare.

Er det andre som har drømt om bjørn? Det vil eg gjerne høre om.

”jeg vaagnet i sved”

Det hender så mangt ei midtsommarnatt eller sankthansnatt, og denne gongen sat eg på ein veranda i Nilserudkleiva, og mannen og kvinna i huset gjekk inn og ut med diktsamlingar, og vi las fram dikt i den gnistrande grøne natta. Ja, nattfargen har eg frå Nattordbok av Trond Botnen, for denne besynderlege vedunderlege boka frå 1970 var også i dei bugnande hyllene i huset, og ei nattordbok skulle passe godt i ein drømmeblogg.

Mot slutten av eit dikt i ei heilt anna og veldig tjukk bok, dukka linene nedafor opp – nei, nå må eg vera nøyaktig: Mannen på verandaen, som hadde servert spekemat og eggeøre og glovarm kål og nypoteter, hadde den tunge gamle boka i handa og las diktet utover og innover oss, og han hadde dikteti kroppen, meiner eg bestemt.

Eg vart etter kvart ei jeppe i baronens seng; tenk å vera i ei lys natt med grønt og grønt og grønt, og dertil rosa striper på himmelen når ein såg etter, og så alle desse yndlingsdikta!

Varsel 1: Nå kjem det snart ein tilsynelatande brå overgang, for dette er ikkje akkurat eit rosa kosedikt! Men diktet viser seg å handle om ein drøm, og berre det er nok til å glede ei slik ei som meg. Og at ein drøm blir omtala som så avgjerande, er iallfall ei glede.

Varsel 2: Eg kuttar diktet på eit bortimot uforsvarleg punkt, men eg greier ikkje anna enn å gjera diktet ekstra gåtefullt for lesaren.

 Nå går vi inn der drømmen brest:    

”Og billedet brast, og jeg sænkedes ned,

ned paa min seng – jeg vaagnet i sved;

i bølger av iskold stjernedugg

hamret mit hjerte, hug i hug –

Men drømmen forblev i mit hjertes nat;

fra ungdom til moden alder

[…]”

Kva kan det vera for eit bilde som brest? Kva kan det vera som fører til bølgjer av iskald stjernedogg? Kva gir så sterke kroppsreaksjonar? Kva slags drøm kan det vera som blir livsvarig? Les heile diktet, og finn somme svar!

Har eg ein så kraftig drøm? Har du?

Eg greier ikkje å motstå freistinga å konkurrere med spalta ”Klok på bok” i Dag og Tid: Kven har skrivi dette diktet? Kva heiter diktet? Kva for ei diktsamling står det i?

Nå har denne bloggen førebels litt færre lesarar enn Dag og Tid. Men pytt! Eg skal røpe løysinga om ikkje så brått. I mellomtida: Pass på drømmar som er av hjerteklapp-kvalitet!

Kva gjer «eg» i drømmen?

Det kan lønne seg å rette eit granskande blikk mot drømme-ego: Korleis handlar han i drømmen? Kva slags holdning til livet kan det vitne om? Er det ein konstruktive handlemåte? Korleis handlar han ikkje? Kunne ein tenkt seg ein alternativ handlemåte med basis i ei anna holdning?

Det nyaste eksemplet vårt er oversiktleg:

Drømme-ego klatrar. Han klatrar mot eit tak der det er lyst og fritt. Han klatrar i ein stige. Han klatrar med hanskar og kjepp. Han blir hindra av hanskane og kjeppen. Han vurderer å snu. Han blir hindra av at det er mange folk der. Han gir opp håpet.

Kva er dette? Det ser ut til at han har eit godt prosjekt for seg. Han er på veg til ein tilstand som er betre. Han har funni ein måte å koma dit på. Han er i gang. Dette er målretta og handlekraftig, tenkjer eg. (Men ideelt sett, skulle eg jo tenkt saman med han som har drømt. Eller han skulle tenkt.)  

Det som ikkje ser formålstenleg ut, er å bruke hanskar og kjepp i stigen. Og her kunne han ha fortalt oss noe om kva som er godt med hanskane og kjeppen. Han har sikkert sine gode grunnar for å ha dei med. Samtidig ser han at dei hindrar han i å koma dit han vil. Vi merkar at ei anna holdning enn handlekraft kjem fram: Nå er det ikkje lenger drvkraft framover; nå gir han opp håpet.

Vi kunne dertil sett på det som hindrar han i å røre seg i andre retninga. Kva er det som gjer at han ikkje kan gå attende når det er folk der?

Kva kunne vera  alternative holdningar, og alternative handlingar, som spring ut ifrå slike alternative holdningar? kunne han spørja seg. Eller han kunne tenkje i andre rekkefølgja: Enn om eg tenkte meg ein annan handlemåte her? Korleis ville det vera for meg? Kva slags innstilling til livet rører det ved? Korleis måtte eg tenkje om meg sjølv og om andre og om livet da?

Kva gjer «eg» i drømmen? Kva gjer ikkje «eg» i drømmen?

Eg har prøvd å skubbe drømme-ego litt i ei alternativ lei. Så får vi sjå om det skjer noe der på stigen borti Sverige.

Eg kjem på at Tussi, venn av Ole Brumm, har sagt at eg skal ikkje dytte. Uff, har eg vorti Tigergutt nå, som er uforsiktig og dyttar folk uti elver? (Men det gjekk jo bra med Tussi.)

(Sjå elles Strephon Kaplan-Williams: Dreamworking, Journey Press, Oslo og San Francisco, 1991, kapittel 5: «Following The Dream Ego – Learning About The You In Your Dreams», s. 135-190.)

Han behøver lys

Han kjenner kva han behøver, han veit ein heil del, for nå melder han:

«Om jag det visste. Jag bara kände att jag behövde ljus och att jag skulle vara friare där. Men jag gav upp hoppet att komma dit och försökte komma ner igen, men vägen var spärrad av alla som var efter mig på stegen.»

Dette er vel ei krise? Han veit kva han behøver, han er på veg mot det han behøver, men han gir opp håpet om å koma dit, og han kan heller ikkje snu og vende tilbake dit han var.

Eg vågar nye spørsmål – det blir nærmast ei utfordring:

«Kva behøver du den kjeppen til?

Korleis ville det vera å kaste frå seg kjeppen?»

«eg må fomle og bie»

Det er mange spørsmål eg har lyst til å stille til han som klatrar i stigen.

Denne mannen kastar seg visst ikkje ut i skriving i vilden sky. Men sanneleg veit vi likevel ein heil del meir nå. Det er lys der oppe, det er kanskje eit tak. Det er fare for å falle ned. Det er risikabelt å ta av seg hanskane, og kjeppen er i vegen – dette er nå uttrykkeleg sagt.

Nei, eg skal ikkje spørja meir. Iallfall ikkje enda.

Eg kjem på Aslaug Vaas dikt om å fomle og bie og finne dei små stigar, nesten usynlege (referert frå «Lat meg då vandre -«, i: Fotefar, 1947).