Framsida på denne splitter nye boka er grunn nok til å legge ut eit spor:
http://oktober.no/nor/boeker/skjoennlitteratur/lyrikk_dramatikk/ti_liknande_versjonar
«Dikt som improviserer og motseier seg sjølv, dikt som syng og tvilar på sin eigen song, dikt som kommenterer si eiga tilbliving. Dikt som handlar om å bli til for seg sjølv og for andre, saman med andre og saman med seg sjølv.»
Og så ser eg fram til å halde boka i handa og opne ho og sjå kva som er der og korleis.
Det kom ei 30 år gammal bok i hendene mine seint i går kveld: Et døgn over Le av Erling Kittelsen.
Eg få lyst til å drømmenippe.
Her les eg om å nå kvarandre ”med spissen av enkelte drømmesetninger”, svømme ”ut og inn av hverandres drømmer omtrent som fisk mellom to havnebasseng”, om Jara ”som skalv i drømme nær en fosskant”, om ”tordendrøm”, å ligge i ”en ferskenlys søvn”, om ”skremmende drømmesagn”, å sitta ”på kanten av/ søvngalleriet – med utsikt/ til glitrende elvebunn”, om ”en lang klam/ frakkedrøm med eggende/ glostifter til”, om Jara ”som drømte en tynn drøm/ klar mot huden på en vond hæl”, om terna som ”forvåknet seg”, om Veslebror som ”satt der taus i slåbrok,/ han hadde hatt store drømmesyner”, om Dyke som ”drømte om fargene i Jaras/ belte og sov litt til”, om Jara som ”drømte om gråtonen” i Dykes/ frakk og sov litt til, om Dyke og Jara som står ”opp som klippet ut for/ hverandre med søvn hengende/ i ømme skuldre”.
Og da har eg berre nippa ørlite grann til spissen av somme setningar i alt dette, og eg seier ikkje meir.
Drøm om sterke fargar:
Eg ser på fargeprøver frå ein målarbutikk, ei papp-plate med mange små firkanta prøver i sterke fargar.
Ut av ymse skriveprosessar kom desse to ulike tekstbitane:
1
Nå er eg heilt raud inni meg tenkte ho. Det flyt blod. Så lenge det er blod, er det håp, tenkte ho. Litt blod kan dei få. Ho ei tynn og bleik ungjente. Så lett å hanskast med. Nei, sa ho høgt. Dei skvatt til. Kva gjekk det av henne? Eg vil ikkje, sa ho. Eg skal ha han eg vil ha, sa ho og vart raud i kjakene. Eg er faktisk forelska i han, sa ho. Ho kjende varmen inni seg. Det er han eg vil ha, sa ho. Og hjertet slo.
2
Ho tok forsiktig opp ein liten farge og bles støvet av han og klappa litt på han og heldt han i handa og opna handa. Nå lettar han, tenkte ho. Men han stod berre der og hufsa litt på seg. Hei! sa ho sakte og lågt. Han snudde seg og såg på henne. Ja da, du er ok, sa ho. Han såg seg litt rundt. Der! Han såg bortpå ein kvit kopp bortpå bordet. Det er fint med kvite koppar, sa ho, ikkje sant? Ok, sa ho. Du kan få lov likevel. Berre prøv. Han letta og flaksa litt usikkert bort til koppen, flaug rundt han, sette seg på han. Ja ha, så har eg ein gul kopp, tenkte ho.
Kommentar:
Det skjedde mye rart på vegen mellom drømmen og desse to små skriftlege sluttuttrykka. Eg seier ikkje meir om prosessen!
Begge to handlar om kvinner som forandrar seg. Det innvendige viser seg. Den eine teksta er realistisk, den andre fantastisk.
Nr. 1 kunne bli del av ei forteljing. Nr. 2 kan nesten fungere som ei tekst.
Og kvinna tek utfordringa på strak arm.
Flau, å jau, eg tenkjer på alle dumme ting eg har gjort, å aldri vera god nok, ikkje vera noko for min eigen del, kun for andre.
Men eg hadde gløymt kven eg var.
Eg skammar meg over alt dette.
Eigentleg er flauheita ei skam. Skam over den eg er.
Og draumen om alt eg ynskjer å vera.
Men så er eg jo her og no med mine draumar og skamfølelse.
For slik er jo livet for fleire enn meg.
Ja, nytt liv av daude gror, kjenner det med all angsten og gleda det medfører, alle spørsmåla – Er eg god nok, tru? – Tør eg? – Vil eg?
Ja, det krev mot til å vera menneske.
Kvinna har eigentleg skrivi dette i ein flytande samanheng; det er eg som har sett opp teksta med mye luft mellom. Kvifor? Eg kjende at eg ville gjera ære på teksta, gjera alt saman veldig synleg, så det kjem imot lesaren og skrivaren sjølv.
Det er ei spennande tekst på den måten at det er eit stort spenn i teksta. Her er det på den eine sida dumme gjerningar, aldri strekke til, ikkje vera noko, gløyme, det er skam, død, angst og tvil. På den andre sida er det i teksta også stor drøm, sterke ønske, fellesskap med andre, nytt liv, groing, glede, mot, vilje, vera menneske. Dessutan kallar teksta fram bilde av det som blir fornekta: å vera god, å vera for sin eigen del, å hugse kven ein er. Motsetninga til det som er i overflata av teksta, ligg under: å vera stolt og glad over å vera den ein er.
Stor dynamikk i denne teksta, sprengstoff, dynamitt?
Nå såg eg plutseleg for meg skulpturen som Ola Enstad laga, «Neve med rose»: Ei hand med ei rose sprenger seg opp av asfalten.
Og så var det drømmesauen, som heng åleine død på ein vegg, men livnar til og kjem ned og ut blant dei andre til stor fryd. Blir ikkje sauen nettopp den han skal vera?! Det er også eit fantastisk bilde! Og dette bildet er ditt, kvinne, det er inni deg, du har det i deg det er ein del av deg. Eg blir nesten misunnleg! I alle fall er det eit bilde å vera begeistra for.
Forslag til den som har drømt slik: Bruk dette bildet for det det er! Ta det fram når motløyse, angst og skam kjem! Møt skamma med ein sprell levande sau!
Hei kvinne, korleis var dette?
Korleis går det med han som klatrar med hanskar? Det veit vi ikkje.
Han har endatil tjukke hanskar, det ser eg nå. Det la eg ikkje merke til i fyrste omgang. Det er ikkje alltid ein tek inn alt i drømmen straks. Men det kan lønne seg å kjenne ordentleg på drømmen. Fingerspitzgefühl.
Når er det ein treng tjukke hanskar? Kva gjer tjukke hanskar som er godt? Kva slags behov har den som har tatt på seg tjukke hanskar? Forresten veit vi ikkje kvar hanskane kjem ifrå. Kva slags ulemper kan det vera med tjukke hanskar?
Nå ser eg for meg at eg tek på og av meg tjukke hanskar. Eg tek på meg hanskane. Eg har dei på. Eg har tjukke hanskar på meg. Eg tek dei av. Eg har ingenting på hendene.
Eg ser for meg ymse situasjonar. Det blir scene etter scene. Nei, eg skal ikkje fortelja korleis det er. Iallfall ikkje med ein gong.
Enn du som les dette, korleis har du det med hendene dine akkurat nå?
Det er hans drøm. Eller? Din drøm er min drøm, og min drøm er din drøm. Jo mere vi er sammen, jo gladere er vi.
I går kom denne drømmen flygande over landegrensa:
«Dröm: klättrar på en stege med en käpp i handen och tjocka handskar. Det gör att jag kan inte kan fortsätta uppåt, men det är fullt av folk nedanför på stegen, så jag kan inte vända.»
Denne er det da meir schwung over enn den stilleståande tenkjedrømmen min om bloggekategoriar! Her ser vi at drømme-ego er ein handlande person som har eit mål, det er hindringar og krise – korleis skal det gå? Her er det folk, det er ein stad, og det er saker og ting i denne verda. Denne drømmen kan ein glede seg til å ta fatt i!
Ny debut i dag! Twitter passar for meg som liker små tekster, «små, små ord/ å gjemme bort/ på baksiden av en hånd/ og ved din øreflipp». Twitt twitt, her er eg: https://twitter.com/Tordisirene
Det handlar om å legge merke til, ta imot, ta innover seg drøm, å la drømmen utfalde seg, la han bli ledd i eiga skaping og grunnlag for fellesskap, la drømmen bli til tekst på mangfaldige måtar.
Drøm skriving tekst bilde 