Elias Khoury med drømmeroman

«Libanesiske Elias Khouri er norgesaktuell med romanen Som om hun sover. Den handler om Milia, som er født inn i en kristen familie i Beirut. Hun ønsker å tenke og tolke seg frem til sin egen kulturelle identitet, og gjør dette best mens hun sover. Hun drømmer om dagen og om natten. Hele hennes liv flettes sammen til et slags minnenes teater, der episoder, roller og identiteter plutselig kan vendes opp ned.» (Frå programmet til Litteraturhuset)

Drømmen blandar saman fortid, nåtid og framtid og er i slekt med poesien, sa Elias Khoury på Litteraturhuset i går i samtale med Åsne Seierstad.

http://www.aschehoug.no/litteratur/romanernoveller/katalog?productId=46997683

Kan ein svara på slik?!

Ein mann kommenterer siste innlegget:

«Interessant tolkning, Tordis. Her kommer metoden din for drømmer til sin rett. Det er nyttig å stille slike spørsmål. Samtidig er det sannsynlig at bevisstheten kan være svak, da tenker jeg på at i drømmene kommer ofte det ubevisste, underbevisste fram, og da er det ikke alltid at man kan svare på.»

Eg seier som politikaren at eg er glad for kommentaren din, og det er eg faktisk!

Eg trur du har rett i at det kan vera vanskeleg å svara på slike spørsmål som eg har føreslått til slange-ut-av-katt-drømmen. Ein type innvending kan vera at drømmen sa jo ingenting om dette! Drømmaren vil halde seg til drømmen og ikkje begynne å «konstruere» noko anna. Eller drømmaren svarar at dette veit eg ingenting om, det er heilt tomt inni meg!

Nyare forsking viser at det er mindre skilnad på drømmetilstand og dagbevisstheit enn ein før rekna med. Tenk berre på alt rart som kan falle ein inn også når ein er vaken! Ein kan ikkje styre over alle tankane sine. Ein treng altså ikkje tru at ein er i ei heilt anna verd når ein er vaken. Det må vera lov å blande korta, seier eg.

Dertil er å seia at mi erfaring og alskens meditasjonstradisjonar seier at det går an å koma i drømmeliknande tilstandar også når ein er vaken. Ein måte kan vera å slappe av og gå inn att i drømmen, tenkje seg at ein er der på nytt. Mennesket er i stand til å førestelle seg noko anna enn det som er den ytre verkelegheita akkurat her og nå. Korleis skulle ein elles greie f.eks. å tenkje på fortid og framtid?

Det kjennest kanskje likevel som eit stort steg å skulla førestelle seg at ein er ein slange inni ein katt? Vel, det er iallfall ein sjanse til å oppleva noko nytt! Reine ekstremsporten! Prøv, den som tør!

Eit enkelt knep for å koma unna det «oppkonstruerte» eller det heilt svarlause, er å gå med på at ein skal svara fort, med ein einaste gong! Ein berre må! Går ikkje det heller? Da kan ein tenkje seg at ein får hundre tusen kroner dersom ein svarar eitt eller anna innan to sekund, kva som helst. Da kjem det nok eit svar! Eg har av og til brukt ein meir brutal variant, men den skal eg ikkje nemne nå.

Når ein svarar fort, får ein ikkje tenkt seg om, ein kan ikkje kontrollere ordentleg og passe på at ein svarar noko ein synest passar til det ein står for og synest er presentabelt. Det er sjanse for at ein hamnar utafor sine eigne og kulturens opptråkka stigar, og ein kan bli både overraska og overrumpla. Det har sine fornøyelege sider!

Kom gjerne med meldingar frå grøftekantar og det som enda rarare er!

Nå er det ikkje berre EIN sau lenger!

Hugsar de drømmen om sauen og slangen?

Innlegga om den drømmen kan de finne att ved å sjå i sidestolpen til høgre og finne ”Kategoriar av innlegg” og under det ”DRØMMAR”  og så (alfabetisk) ”Sau og slange”. Klikk så på ”Sau og slange”!

Drømmaren eksperimenterte med flyteskriving, og ho fortalde at ei sterk kjensle i drømmen er når den daude sauen på veggen livnar til.

Her får vi eit framhald! Kvinna har gripi fatt i dette sterke punktet der det døde blir levande att, og nå er sanneleg ikkje sauen åleine lenger:  

”Den eine sauen til den andre sauen:

– Hei du, sau! Er du levande eller daud?

Jau, så smått om senn livnar sauen til igjen.

Så kjekt at det då viser seg å vera fleire sauar der ute.

Forresten er sauen litt flau over å ha vore daud?

– Jau, sau, detta skal verta kjekt framover.

Skal berre sjå på at det veks fram ein heil familie med levande sauar!”

Her blir det meir og meir levande, og både kjekt og optimistisk. ”Nytt liv av daude gror.” Trua på oppstode, frodigheit, vokster, glede, fellesskap, samanheng og liv er der, dessutan rytme og velklang! ”Si meg så, hva vil du mere?” ”Kan du ønske mer?”

Jau, det er eitt stikkande punkt. Det kjem i forbifarten og nedgradert og spørjande, men likevel: Det handlar om å vera flau over å ha vori daud. Kva ligg det her, monn tru? Hei du, sau! Kvifor er du flau for det? Eg oppfordrar den skrivande kvinna om å føre svaret frå sauen i pennen. Og du kvinne, korleis er denne flauheita over fortida?  

Eksamensdrøm

Ein mann skriv:

I drømmen skulle jeg ta en eksamen. Jeg satt der og skrev i eksamenssalen. Spørsmålene var lette for meg fordi det viste seg at jeg hadde trent godt nettopp på de spørsmålene jeg fikk. Jeg følte meg som situasjonens herre. Jeg ble fort ferdig med det meste, og lurte på om jeg skulle gå tidlig eller ta en lengre pause for å se om noe kunne tilføyes etterpå eller om jeg hadde glemt noe.

Det ble til at jeg tok en lang pause. Men jeg satt ikke på stedet med vakt til stede, men befant meg snart ute på gaten og endte på en kafe. Først da ble jeg oppmerksom på at jeg i distraksjon hadde tatt med meg det jeg hadde skrevet på besvarelsen i vesken. Jeg ble sittende en god stund og gikk også innom et annet sted, så god tid trodde jeg at jeg hadde.

Men da jeg skulle gå tilbake oppdaget jeg at vesken var gjenglemt, og jeg løp innom de stedene jeg hadde vært. Men vesken var ikke å finne. Uff, da måtte jeg jo skrive besvarelsen fullstendig på nytt når jeg kom tilbake til eksamenssalen. Et raskt blikk på klokken viste at det ville bli knapp tid til det. Det var ikke noe annet enn å gå tilbake så fort jeg kunne, og prøve å få gjort mest mulig.

Men da jeg kom var studentene i ferd med å gå. Det hadde blitt oppdaget en feil i oppgavene og eksamen hadde blitt avlyst og skulle gjentas senere. Snakk om at jeg ble glad.

(Inndelinga i avsnitt er mi.)

Dette er ein drøm med mange hendingar og mange handlingar. Ein måte å finne ut av ein slik drøm på kan vera å spørja seg kva som er likt og eventuelt kva som er ulikt. Det beste er om drømmaren sjølv undersøker dette. Andre lesarar kan jo også prøve. Vi har ikkje alle saman same betydningsuniversa oppi hovudet og ikkje heile tida heller. Det kan forresten vera ein ganske vanskeleg tankeoperasjon å finne det underliggande like for ein serie med saker eller hendingar eller handlingar. Ei intellektuell utfordring, men morosamt synest nå eg!

Her kjem det som akkurat eg ser akkurat nå:

Det som stadig skjer i denne drømmen, er at det blir ikkje som ein skulle vente eller tru. Slik er det også for «jeg» i drømmen. Unntaket er i starten: Drømme-ego (= «eg» i drømmen) har trent på akkurat det han skulle; slik har han tenkt heilt riktig om framtida. Det stemmer perfekt! Men så sluttar det å stemme.

Han går ut der det ikkje er eksamensvakter. Han går på kafé midt i eksamen. Han har tatt eksamenssvaret sitt ut av eksamenslokalet. Han gløymer att eksamenssvaret og finn det ikkje att. Og så sluttar det også annleis enn venta. Det er altså stadig brot på det ein ventar. Til slutt blir det jo også sett strek over det som stemte så vakkert i starten! 

Lærdommen kan vera: Det er ikkje alltid som ein trur; det går ikkje an å rekne ut alt. I livet skjer det og skjer det ting. Ein kan ikkje utan vidare vera situasjonens herre, men så kan det uventa gå bra likevel!

Korleis taklar drømme-ego alt dette som skjer? Tenk før du les korleis eg vurderer det!

Eg synest han taklar alt det uventa bra: Han får god tid og tek pause, han blir ikkje oppskaka over at han har tatt med seg eksamenssvaret ut, han leiter etter det han har gløymt, han tenkjer ut korleis han skal bruke tida, han blir glad når det går betre enn han trur.

Kva seier så drømmen alt i alt?  Både at mye uventa kan skje, og også at ein kan flyte med, innrette seg etter forholda og ta kvar utfordring etter tur, og så kan det faktisk koma som ei gåve at det går bra til slutt. Det er ikkje alt ein må streva forferdeleg for å oppnå!

Kva gjer ein drøm?

Ein mann kommenterer dei siste innlegga:

«Poetisk og realistisk på samme tid. Nei, drøm er nok ingen framtidsprojeksjon, snarere en engstelse for noe som kan skje, men noen ganger også en skapelse, en avklaring.»

Kva meiner han med «framtidsprojeksjon», monn tru? Meiner han at drømmar ikkje kan varsle om noe som skal skje?

Mi erfaring er at drømmar kan uttrykke og utrette mye forskjellig, og det seier vel også denne mannen.

Ein drøm kan gi uttrykk for mange slags kjensler: engstelse, redsel, håp, ønske, glede, sinne osv.

Ein drøm kan vise mønster i veremåten og handlemåten hos den som drømmer og slik vera avklarande – iallfall dersom ein undersøker drømmen nærmare. Ein drøm kan også ha i seg alternative måtar å vera på, men det er ofte ikkje opp i dagen, så det trengst metodar for å få ut visdommen.

Ein drøm kan gi svar på spørsmål, kan koma med problemløysingar.

Ein drøm kan vera fantastisk oppfinnsam og skapande, slik at drømmaren verkeleg må undre seg: «Har eg verkeleg laga dette?» Det er nesten som ein nåde at alt slik rart kan koma til ein i søvne. Da er det norrøne uttrykket «mik dreymir» ikkje så dumt! Det skjer noe med meg når eg drømmer. (Det finst også visse mulegheiter for å styre drømminga…)

Går det an å drømme sant om noen eller noe ein annan stad eller i framtid? Ikkje har eg personleg erfart det i særleg grad, men kven veit? Folk fortel om slike erfaringar. Og minst ei erfaring har eg sjølv.

Dertil har vi drømmar med stor visdom…

Og kva meir?

«Meg drøymer»

Eg klipper frå Dag og Tid, 2. juli i år, «Ord om språk», språkspalta til Kristin Fridtun:

«Før i tida tenkte dei seg at draumane kunne fortelja viktige ting om framtida og lagnaden vår, og fylgjeleg var draumar noko som kom «utanfrå» ein stad. Draumane var ikkje noko me «gjorde» eller laga i stand sjølve; dei mest som kom til oss og synte seg inni oss. me kan seia at språket spegla denne førestellinga, for på norrønt er det slik at den som drøymer, står i objektform. Det me drøymer, står òg i objektform – det er ikkje noko subjekt til dreyma.

I norrøn tid sa dei «mik dreymir», det er «meg drøymer». […] No seier me «eg drøymer». Kvifor seier me eg og ikkje meg? Me har langt ifrå vorte fullkloke på kva ein draum er, kvar han kjem ifrå, og kvifor me drøymer. Det er vel oppi hjernen det heile går føre seg, men drøyming er vel like fullt ei verksemd som me ikkje styrer sjølve? Kan henda er det natta sjølv som sender draumar til oss: I eddakvædet Alvíssmál er draumnjórun («draumspinnar») eit anna ord for natt. Kven veit?»

Død, jobb, homofil

Den tredje drømmen i denne serien er om død, homofil mann, vera dyktig i jobb

”Eg” kjenner at noen vil dø. ”Eg” sitt saman med ein homofil mann. ”Eg”-personen seier at ho veit han jobbar på sjukeheimen og er svært dyktig.

Ho får til:

Ho kjenner på viktige ting.

Ho har kontakt med framtida.

Ho gir den andre anerkjenning.

Kvifor drømmer vi?

Det spør Schrödingers katt om 3.6.10.  Kvar kjem drømmane frå? Kva er opphavet til drømmar? Betyr drømmar noe? Kan vi bruke drømmar til noe?

Programmet er allsidig, innhaldsrikt og medrivande, med utsegner frå mange forskarar som har mange slags vinklingar og forskingsprosjekt, dessutan med glimt av forteljingar om drøm, og av personar med ulike drømmemønster.

Konklusjonen er at drømmar styrker helsa, løyser problem, hjelper oss å overleva, viser oss korleis vi kan koma gjennom neste dag, viser ein meir visuell og intuitiv tilnærmingsmåte enn det som er vanleg i vår kultur, hjelper oss å knyte hendingar i nåtida til hendingar i fortida og til framtida.

Drømmar har ført til nobelprisar, vitskaplege oppdagingar, politiske hendingar, romanar og filmar. 

Programmet legg mye vekt på hjerneforsking. Programmet seier ingenting om korleis ein kan utvikle drømmen vidare.

http://www1.nrk.no/nett-tv/klipp/642034

Sjå alternativ, bli glad, bestemme seg, ha håp

Nå er det sanneleg ein snunad i elefantforteljinga! Det er ein ny fridom (trass i båsen), glede, vilje og tru. Teksta ser også ut til å ha ei forsonleg innstilling til at endringar ikkje skjer fort når vilkåra er som dei er. Elefanten er ikkje lenger i trampe-i-hel-modus, og utryggheita blir borte mellom linene? Den som vil og trur og har ein visjon om ei betre framtid, er ikkje utrygg?