Rask reaksjon på bjørnen kom det frå ein mann:
«Man blir glad av å lese slikt, nærmest om at det er mye farefullt i ens liv, men at det blir mindre farlig om man nærmer seg det tilsynelatende farlige.»
Og så kan det farlege endatil vise seg å vera ein ressurs!
«Det er som kjent ofte godt å våkne fra en drøm, i hvert fall fra en ubehagelig drøm. Man våkner ikke i drømmens landskap, mellom marerittets kulisser. Rommet er stille og fritt for monstre. Man kommer til seg selv i en seng og priser seg lykkelig.
Man våkner, ser seg kanskje litt forvirret omkring, gjenkjenner omgivelsene og faller til ro. Man føler kanskje at man har unnsluppet en fare. Man kom fra den ubehagelige drømmen og til den kjedelige, men i bunn og grunn temmelig ufarlige virkeligheten. Gudskjelov!
Man er glad og takknemlig. Det var jo bare en drøm! En idiotisk drøm! Og nå ligger jeg her!
Man ser på klokken, men strekker seg.
Ja, det er herlig å våkne, trygg og varm, i en god seng, eller i hvert fall et sted der det er rimelig å falle i søvn. Man våkner der man sovnet, og husker at man la seg.
Som regel er det nettopp det man opplever, etter en drøm.
Slik var det ikke for meg denne gangen.»
Frå novella «Et par sko» i Odd W. Surén: Adgangstegn, Asch. 2007
Utsnittet er frå tidleg i novella. Les korleis det er når det er heilt annleis enn vanleg!
Ein mann har sendt inn denne drømmen:
Jeg skulle dra på skitur sammen med mine to søstre og to andre jenter fra bygda. De fire ville gå over elva hjemme, jeg lot være og gikk en annen vei. På den måten berga jeg livet, fordi isen brast på elva og alle jentene drukna. Jeg følte et ubehag ved å ikke ha fulgt med de andre, samtidig lurte jeg på om jeg snart skulle fortelle andre om det, de måtte jo ha funnet ut likevel hva som hadde skjedd.
Her er det samvær og individualitet, livsfare, død og liv, kommunikasjon og dilemma.
Eg har lyst til å spørja drømmaren: I kva slags retning går skituren? Kvifor går du i drømmen ein annan veg? Ein tanke eller ei kjensle bak det valet? Korleis vil det vera å fortelja det til andre? Kva for noen andre kan det dreie seg om?
Kanskje drømmaren vil svara på noe av dette. Og så kan vi gå vidare etterpå (på tynn is?)
Det er mange spørsmål eg har lyst til å stille til han som klatrar i stigen.
Denne mannen kastar seg visst ikkje ut i skriving i vilden sky. Men sanneleg veit vi likevel ein heil del meir nå. Det er lys der oppe, det er kanskje eit tak. Det er fare for å falle ned. Det er risikabelt å ta av seg hanskane, og kjeppen er i vegen – dette er nå uttrykkeleg sagt.
Nei, eg skal ikkje spørja meir. Iallfall ikkje enda.
Eg kjem på Aslaug Vaas dikt om å fomle og bie og finne dei små stigar, nesten usynlege (referert frå «Lat meg då vandre -«, i: Fotefar, 1947).
Så kom meldinga frå ho som hadde elefantdrømmen. Ho skriv:
«Eg forbind ein elefant med eit kraftdyr, eit stødigt trygt dyr. men elefantar skal ikkje vera plassert i båsar. dei er frie dyr som skal gå i naturen. Eg har vore i nærkontakt med frie elefantar, dei går ”innunder huden” på meg, fantastiske dyr. stødige gode dyr. men dei skal ikkje tergast for då vert dei sinte og ein er ikkje lenger trygg på kva dei kan finna på.
Tilbake til draumen: det stod ein og ein elefant i båsen, eg ser ikkje noko omgivelsar for meg. eg forstår ikkje kva dei gjorde der. eg stod bak dei og strauk dei lett på baken. det var naturleg elefantfarge på dei, gråbrun. men den kvite elefanten kunne eg ikkje klappa på baken. den vart sint, uroleg og tydeleg at den ikkje ville vera i ein bås, trur det var for trangt for den der. nokon triggar det som er naturleg for ein elefant. og eg kjende at her er det farleg å vera. denne elefanten er utrygg.»
Ja, da veit vi meir om elefantuniverset til denne kvinna. Her har vi på den eine sida noe som er kraftig, stødig, trygt, fritt, naturleg, fantastisk, godt. På den andre sida har vi å vera i bås, at det er trongt. Mellom desse veremåtane blir det klar konflikt. Når det frie, naturlege, sterke blir hindra, fører det til uro, utryggheit og sinne. Det er ikkje lite sinne heller.
Konflikten er så sterk at det er farleg, livstrugande (kan bli trampa i hel!). Lett klapping på baken monnar ikkje her, snarare tvert imot! Vennleg og neddempande åtferd fungerer ikkje! Her skal det nok noe anna til! Og det ser ut til å vera heilt nødvendig. Varslar drømmen om at det er fare på ferde?
Det er jo enda ein kontrast i denne drømmen: mellom dei vanlege gråbrune og den som skil seg ut, mellom dei mange og den eine, mellom dei som er rolege i båsane sine, og den som ikkje vil vera i bås. Slik sett får vi demonstrert to måtar å forhalde seg til det tronge og unaturlege på.
Ikkje veit eg om kvinna kjenner att desse konfliktane frå livet sitt, men det er ikkje utenkjeleg. Iallfall har ho frie elefantar innunder huda; det er litt av ein ressurs! Kanskje treng ho av og til å hente styrke hos den sinte kvite elefanten sin?
Det handlar om å legge merke til, ta imot, ta innover seg drøm, å la drømmen utfalde seg, la han bli ledd i eiga skaping og grunnlag for fellesskap, la drømmen bli til tekst på mangfaldige måtar.
Drøm skriving tekst bilde 